دوره 4، شماره 12 - ( بهار 1389 )                   جلد 4 شماره 12 صفحات 130-105 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


1- دانشگاه برن. مدیر گروه اخلاق زیستی، ستاد توسعه زیست فناوری و عضو پیوسته انجمن علمی حقوق پزشکی ایران
2- دبیر انجمن علمی حقوق پزشکی ایران. رییس کمیته حقوق، اخلاق و استاندارد ستاد توسعه زیست‌فناوری و رییس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
چکیده:  

منابع ژنتیک به معنی مواد ژنتیکی است که از ارزش واقعی یا بالقوه برخوردار باشند. اهمیت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی منابع مذکور باعث بروز نگرانی جدی در خصوص وقوع سرقت‌زیستی و نادیده انگاشتن حقوق جوامع بومی و محلی در شیوه بهره‌برداری از این منابع و امکان محو و نابودی آن‌ها شده است. کشور ایران به دلیل برخورداری از منابع غنی ژنتیکی و در راستای اِعمال حاکمیت ملی خویش باید به دو رویکرد حفاظت از این منابع در مقابل صدمه و اتلاف و حمایت از این منابع در مقابل سرقت‌زیستی و سوءاستفاده و بهره‌برداری بدون مجوز، توجه ویژه داشته باشد. یکی از روش‌های حمایت، جلوگیری از کسب ناعادلانه و غیرمنصفانه حقوق مالکیت فکری بر منابع ژنتیک توسط اشخاصی به جز جوامع دارنده و تأمین‌کننده این منابع می‌باشد که به عنوان حمایت سلبی شناخته می‌شود. این صورت از حمایت در بند (د) ماده (4) قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ایران مصوب 1387 پیش‌بینی شده است. تصویب این بند همچنین مخالفت‌هایی را نیز در پی‌داشت که عمدتاً از سوی متخصصان زیست‌فن‌آوری ابراز می‌شد؛ لذا این مقاله با هدف بررسی وضعیت فعلی نظام حقوقی ثبت اختراع کشور در حفاظت و حمایت از منابع ژنتیک و دلایل موافقان و مخالفان حمایت سلبی و نیز لزوم تدوین نظام حمایت ایجابی از منابع ژنتیک تدوین شده است.


دریافت: 1389/1/15 | پذیرش: 1389/3/13

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.