1- گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، البرز، ایران،
2- واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، البرز، ایران
3- واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،
چکیده:
زمینه و هدف: روانپزشکان معتقدند ملال جنسیت در ترنسها نقطه عزیمت بازسازی جنسی است ولی برخی فقها این عمل را نسبت به ترنسها ظاهری دانسته و عبارت تغییر جنسیت را صرفا نسبت به دوجنسیها صادق میدانند؛ هرچند که پس از فتوای تاریخی حضرت امام (ره) به عنوان مبدع و مبتکر جواز تغییر جنسیت، منع قانونی در این مورد وجود ندارد اما عدم شفافیت قوانین جزایی نسبت به تعیینِ مجازات دوجنسیها و ترنسها نگارندگان را بر آن داشت تا با دیدگاهی نو زوایای حقوقی و فقهی این مساله را بازکاوند و در این موضوع و احکامش چه برای تغییر و چه درقبل و بعد از آن تامل بیشتری کنند.
مواد و روشها: این نوشتار به صورت نظری بوده و روش مورد استفاده در آن توصیفی تحلیلی است. تکنیک جمع آوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای و با مراجعه به کتاب ها و مقالات داخلی و خارجی صورت گرفته است.
یافتهها: پیشگام بودن کشور ایران در صدور مجوزهای لازم برای انجام این عمل جراحی و از طرفی تفاوت دیدگاه قانونگذار نسبت به زنان و مردان در ابواب مختلف حقوق کیفری چالشهای متعدد و سوالات مختلفی را در ذهن نگارندگان بهوجود آورده است؛ به عنوان نمونه اگر فرد تحت چنین شرایطی مرتکب جرم شود، آیا براساس جنسیت زمان وقوع جرم مجازات میگردد یا جنسیت او در زمان رسیدگی ملاک صدور حکم و مجازات است. رویکرد قضایی کشور ما غالباً موافق با نظر اول است و جنسیت مرتکب در زمان وقوع جرم را ملاک قرار میدهد.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش این مطالعه، ضمن دقت در رعایت اصالت متون، اصول اخلاقی، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
نتیجهگیری: رویکرد قضایی کشور ایران غالباً جنسیت مرتکب در زمان وقوع جرم را ملاک صدور حکم قرار میدهد و خود را درگیر دیگر احتمالات نمی کند. (هرچند ابقاء معافیت از قصاص پدر و جد پدری پس از قتل فرزند، علیرغم تطبیق جنسیت، استثنائی بر این مدعاست). در رابطه با جرائمی مانند ارتداد نیز براساس اصل تفسیر به نفع متهم، جنسیتی ملاک صدور حکم قرار میگیرد که مجازات سنگینی را متوجه مرتکب نکند. اما رویه ناظر در برخی از جرایم تعزیری مانند ترک انفاق که جنسیت مرتکب در تعقیب او مؤثر است، بر ایفاء تعهدات زوج پیش از تغییر جنسیت دلالت دارد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1399/6/19 | پذیرش: 1399/12/10