1- گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران،
2- گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
3- گروه اخلاق و حقوق، پژوهشگاه رویان، تهران، ایران،
چکیده:
زمینه و هدف: برخی از زنان به جهتنداشتن رحم، قادر به باروری نمیباشند. به لحاظ پزشکی طی دهه اخیر، این امکان مهیا شده است که این دسته از اشخاص بتوانند از طریق پیوند رحم باردار شوند. از آنجایی که ماهیت پیوند رحم با پیوند سایر اعضای انسان متفاوت است، لذا لازمه بهرهگیری از این روش، عدم ممنوعیت اخلاقی و حقوقی میباشد. هدف از نوشتار حاضر، بررسی ابعاد اخلاقی و حقوقی پیوند رحم بود.
روش: روش مقاله در قسمتی از نوشتار اسنادی ـ کتابخانهای و در قسمت دیگر تحلیلی ـ توصیفی بوده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش مقاله حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: پیوند رحم به لحاظ اخلاقی و حقوقی قابل توجیه است.
نتیجهگیری: به لحاظ اخلاقی در خصوص بهرهگیری از روش پیوند رحم، اختلاف نظر وجود دارد. از نظر مخالفان، از آنجایی که پیوند رحم خطرت قابل توجهی را برای اهداکننده، اهداشونده و نوزاد حاصله به همراه دارد و در عین حال حفظ حیات اهداشونده موکول به پیوند رحم نمیباشد و اشخاص فاقد رحم با استفاده از روشهای باروری جایگزین و فرزندخواندگی قادر به تجربه حس فرزندداشتن میباشند، لذا پیوند رحم به لحاظ اخلاقی مقبول نمیباشد. در مقابل موافقان به تمام ایرادات بیانشده پاسخ داده و بیان داشتهاند، صرف وجود خطر در پیوند رحم دلیلی بر عدم پذیرش آن نمیباشد، چراکه در عالم پزشکی اعمالی انجام میشود که با وجود داشتن خطر و عدم وجود ضرورت، ممانعتی در خصوص آن وجود ندارد. از طرفی، اگرچه حفظ حیات انسان موکول به پیوند رحم نیست، اما پیوند رحم نیاز بسیار پراهمیتتری را در اهداشونده و همسرش مرتفع میکند، یعنی نیاز به باروری و داشتن فرزند. همچنین، اگرچه اشخاص فاقد رحم قادرند که از طریق روشهای مادر جانشین و فرزندخواندگی، حس فرزندداشتن را تجربه نمایند، لیکن بسیاری از اشخاص، این روشهای جایگزین را روش مطلوبی برای مادرشدن تلقی نمیکند. جواز پیوند رحم به لحاظ حقوقی نیز با توجه به ادلهای چون حق باروری و حق دسترسی به وسایل کمک باروری که از جمله اصول مقرر در حقوق بشر محسوب میشوند، قابل توجیه است. از طرفی، فقدان رحم بیماری تلقی میشود و با توجه به اینکه اشخاص حق درمان دارند، لذا باید قائل به جواز این عمل که در راستای درمان بیماری است، شد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1400/4/30 | پذیرش: 1400/8/16