دوره 15، شماره 56 - ( 1-1400 )
جلد 15 شماره 56 صفحات 961-941 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Parvin M R, Malek Z, Minuchehr Z. Intellectual Property Protection in Bioinformatics Software: Comparative Study. MLJ 2021; 15 (56) :941-961
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1426-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1426-fa.html
پروین محمدرضا، ملک زهرا، مینوچهر زرین. حمایت از نرم افزارهای بیوانفورماتیک در قالب نظام حقوق مالکیت فکری: مطالعه تطبیقی. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1400; 15 (56) :941-961
محمدرضا پروین* 
1، زهرا ملک2 ، زرین مینوچهر3
1، زهرا ملک2 ، زرین مینوچهر3
1- بخش بیوتکنولوژی میکروبی، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2- دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3- بخش زیست فناوری سامانه ای، پژوهشکده زیست فناوری صنعتی و محیط زیست، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران
2- دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3- بخش زیست فناوری سامانه ای، پژوهشکده زیست فناوری صنعتی و محیط زیست، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: نوآوری های بیوانفورماتیک عموما به منظور جمع آوری، ذخیره، پردازش یا تجزیه و تحلیل داده های زیستی به روش های پیاده سازی شده توسط رایانه حاصل می شوند. بـر این اساس می توان ادعا کرد نرم افزارها شالوده اصلی و بنیادین بیوانفورماتیک بوده و حمایت از نرم افزارهای بیوانفورماتیک نیز یکی از عوامل کلیدی رشد و توسعه این علم می باشد. با توجه به ویژگی های خاصی که توسعه و بکارگیری نرم افزارهای بیوانفورماتیک دارند، بررسی قوانین و نوع نظام های حمایتی که قابل اعمال بر این نرم افزارها نیز باشند موضوعی درخور توجه است.
مواد و روش‌ها: ایـن تـحقیق از نـوع نظری و بـه روش تـحلیلی - تطبیقی می‌باشـد. جمع آوری و فیشبرداری اطلاعات نیز با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت پذیرفته است.
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از این است بجز چند کشور پیشرفته صنعتی، رویه قضایی خاصی در مورد دعاوی پیچیده مربوط به نرم افزارهای بیوانفورماتیک وجود ندارد. قوانین ذیربط قابل اعمال در کشورهای منتخب نیز عمدتاً محدود به نظام های سنتی حقوق مالکیت فکری است و هیچ قانون سوئی ژنریس (خاص) متوجه حمایت از نرم افزارهای بیوانفورماتیک نمی باشد.
ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش مقاله حاضر، اصول اخلاقی پژوهش، به ویژه اصالت متن، صداقت، رازداری و امانت‌داری رعایت شده است.
نتیجه‌گیری: با توجه به رویه و منافع متفاوت کشورهای منتخب مورد بررسی، شاهد شباهت ها و تناقضات زیادی در آن حوزه های قضایی پیرامون حمایت از نرم افزارهای بیوانفورماتیک می باشیم. بر این اساس، در سطح بین المللی نیاز به هماهنگ سازی مقررات مربوطه کاملاً احساس می شود. با این اوصاف به نظر می رسد با توجه به تجربیات جهانی، صرفنظر از وجـود نظام حمایتی خاص و یا انطباق پذیری نرم افزارهای بیوانفورماتیک با نظام های سنتی مالکیت فکری، شایسته است الزامات فنی، تجاری و حقوقی مورد نیاز جهت حمایت از این نرم افزارها با دقت و جزئیات بیشتری مورد بازبینی قرار گرفته تا ابهامات و خلاءهای قانونی متوجه نرم افزارهای بیوانفورماتیک شناسایی و برطرف شده و به تبع آن، بستر حقوقی مقتضی و جامعی در این عرصه فراهم شود.
مواد و روش‌ها: ایـن تـحقیق از نـوع نظری و بـه روش تـحلیلی - تطبیقی می‌باشـد. جمع آوری و فیشبرداری اطلاعات نیز با استفاده از روش کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت پذیرفته است.
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از این است بجز چند کشور پیشرفته صنعتی، رویه قضایی خاصی در مورد دعاوی پیچیده مربوط به نرم افزارهای بیوانفورماتیک وجود ندارد. قوانین ذیربط قابل اعمال در کشورهای منتخب نیز عمدتاً محدود به نظام های سنتی حقوق مالکیت فکری است و هیچ قانون سوئی ژنریس (خاص) متوجه حمایت از نرم افزارهای بیوانفورماتیک نمی باشد.
ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش مقاله حاضر، اصول اخلاقی پژوهش، به ویژه اصالت متن، صداقت، رازداری و امانت‌داری رعایت شده است.
نتیجه‌گیری: با توجه به رویه و منافع متفاوت کشورهای منتخب مورد بررسی، شاهد شباهت ها و تناقضات زیادی در آن حوزه های قضایی پیرامون حمایت از نرم افزارهای بیوانفورماتیک می باشیم. بر این اساس، در سطح بین المللی نیاز به هماهنگ سازی مقررات مربوطه کاملاً احساس می شود. با این اوصاف به نظر می رسد با توجه به تجربیات جهانی، صرفنظر از وجـود نظام حمایتی خاص و یا انطباق پذیری نرم افزارهای بیوانفورماتیک با نظام های سنتی مالکیت فکری، شایسته است الزامات فنی، تجاری و حقوقی مورد نیاز جهت حمایت از این نرم افزارها با دقت و جزئیات بیشتری مورد بازبینی قرار گرفته تا ابهامات و خلاءهای قانونی متوجه نرم افزارهای بیوانفورماتیک شناسایی و برطرف شده و به تبع آن، بستر حقوقی مقتضی و جامعی در این عرصه فراهم شود.
واژه‌های کلیدی: نرم افزار بیوانفورماتیک، نظام های حقوقی مالکیت فکری، آمریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن، کانادا، ایران
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1400/4/24 | پذیرش: 1400/8/29
دریافت: 1400/4/24 | پذیرش: 1400/8/29
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
