1- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.،
2- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: دو مستند فقهی عرف و بنای عقلا در فقه و اصول امامیه نقش مهمی را به عهده دارند. نظام فقهی و اصول فقه شیعه، تنها اموری را واجد صلاحیت کشف حکم شرعی میداند که محتوا و حُجیت آن به اثبات رسیده باشد و در این نظام، رویهای که بتواند از دو مرحله محتوایی و تأیید شارع با موفقیت بگذرد، مورد پذیرش فقه شیعه میباشد. بر این اساس میتوان این نظام را یک نظام حجیتمدار دانست.
روش: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی است و بر مبنای جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و با مراجعه به اسناد،کتب و مقالات صورت گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تحقیق حاضر، اصل امانتداری، صداقت، بیطرفی و اصالت اثر رعایت شده است.
یافتهها: در این مقاله پس از تعریفی نو از بنای عقلا، به مسأله جدید و چالشی که در عصر جهانیشدن با آن رو به رو هستیم، یعنی اینکه چگونه میتوان شیوههای نوین خردگرایانه را در عصر حاضر با بنای عقلا مورد تأیید شارع، تطبیق دهیم، پاسخ داده میشود.
نتیجهگیری: نتایج از بررسی محتوایی با توجه به اصل مسلم و مورد توافق اصولیان نشان میدهد، رویههای عقلگرایانه یا همان بنای عقلا میبایست تمام مؤلفههای حجیت را دارا باشند و مواجه با ردع شارع نباشد تا مورد استناد فقهی قرار گیرند، طبق دیدگاه اصولیان عدم ردع شارع، نیاز به دلیل اثباتی ندارد، بلکه همان مقدار که عموم نهی شارع شامل مورد بنای عقلا و رویه عقلگرایانه مدرن نشود، عدم ردع شارع به اثبات میرسد، لذا میتوان هرگونه رویهای را در عصر حاضر و آینده مورد بررسی و تطبیق قرار داد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1402/1/25 | پذیرش: 1402/5/14