یکی از نکات اساسی در بحث از استفاده آزمایشی به عنوان یکی از استثنائات حمایت از اختراعات، تعیین موضوع آن است. از جمله معیارهای رایج در این راستا تفکیک هدف تجاری از غیر تجاری در انجام آزمایش است که در ادبیات حقوق ایران نیز تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، معیاری دیگر برای تعیین این موضوع، تفکیک آزمایش «بر» روی اختراع از آزمایش «با» استفاده از آن است.

به طور سنتی، موضوع استثنا، آزمایش «بر» روی خود اختراع است و تقریباً در تمام نظام‌های حقوقی، این امر پذیرفته شده است، اما با رشد سریع برخی از حوزه‌های علمی به ویژه زیست‌فناوری، نوآوری‌هایی ظهور یافته‌اند که از یکسو، اختراع محسوب می‌شوند و از سوی دیگر، خود به عنوان ابزاری برای انجام سایر تحقیقات به کار می‌روند. در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که آیا آزمایش «با» استفاده از یک «ابزار تحقیقاتی» اختراعی نیز می‌تواند موضوع استثنای استفاده آزمایشی قرار گیرد یا خیر.

در این تحقیق، نظام‌های حقوقی ایالات متحده و آلمان به طور تطبیقی با حقوق ایران مقایسه شده است. نتایج به دست‌آمده نشان می‌دهد، اگرچه برخی صاحب‌نظران معتقدند دست‌ کم باید به دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی غیر انتفاعی، اجازه استفاده از این‌گونه اختراعات را بدون دریافت مجوز داد و آن‌ها را از شمول عنوان نقض، خارج کرد، اما ظاهراً رویه قضایی نظام‌های مزبور، گسترش قلمرو موضوعی استثنا به این دسته از اختراعات را نپذیرفته و در عوض به دنبال راه‌کارهای دیگری برای پاسخ به این دغدغه نوظهور بوده است.