دوره 14، شماره 54 - ( پاییز 1399 )
جلد 14 شماره 54 صفحات 213-183 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Houshmand Firozabadi H, Lotfi Z, Bahrami Z, Saiani R. Civil Liability for Environmental Damage. MLJ 2020; 14 (54) :183-213
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1051-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1051-fa.html
هوشمند فیروزآبادی حسین، لطفی زهرا، بهرامی زهره، سیّانی راضیه. مسؤولیت مدنی ناشی از خسارات زیست‌محیطی. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1399; 14 (54) :183-213
حسین هوشمند فیروزآبادی* 
1، زهرا لطفی2 ، زهره بهرامی3 ، راضیه سیّانی3
1، زهرا لطفی2 ، زهره بهرامی3 ، راضیه سیّانی3
1- گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. (نویسنده مسؤول)، h.houshmand@chmail.ir
2- دانشگاه آیت‌ا... بروجردی (ره)، بروجرد، ایران،
3- دانشگاه آیت‌ا... بروجردی (ره)، بروجردی، ایران،
2- دانشگاه آیت‌ا... بروجردی (ره)، بروجرد، ایران،
3- دانشگاه آیت‌ا... بروجردی (ره)، بروجردی، ایران،
چکیده:
حفاظت از طبیعت و حفظ سلامت آن مورد تأکید ادیان و عقل بشری بوده و برخورداری از محیط زیست سالم از حقوق بنیادین بشر محسوب می‌شود و ایراد هرگونه خسارت بر محیط زیست لزوم جبران خسارات وارده را ایجاب می‌نماید که این امر بر عهده حوزه مسؤولیت مدنی است. پرسش اساسی در این زمینه این است که مسؤولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست چه ماهیتی دارد؟ و انتخاب ماهیت صحیح چه تأثیری بر اتخاذ مبنای صحیح مسؤولیت مدنی برای جبران خسارات زیست‌محیطی و آثار آن در پی دارد؟
در این نوشتار به شیوه تحلیلی ـ توصیفی، ماهیت ترکیبی تابعیت حقوق عمومی و حقوق خصوصی برای مسؤولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست در نظر گرفته شده است و از جهت نقش نظارتی دولت نسبت به فعالیت‌های تولیدی و صنعتی و امکان شکایتش از مخربان محیط زیست، این مسؤولیت تابع حقوق عمومی و از جهت امکان مطالبه خسارت در جایی که زیان‌دیده علاوه بر طبیعت، یک انسان است (مطابق قواعد عام مسؤولیت مدنی). این مسؤولیت تابع حقوق خصوصی قرار گرفته است و با انتخاب این ماهیت، مبانی مانند تقصیر یا ایجاد خطر به عنوان مبنای مسؤولیت مدنی خسارات زیست‌محیطی ناسازگار با این ماهیت دانسته شده و مبنای فقهی مورد قبول از جهت تضمین حق زیان‌دیده (طبیعت یا انسان) نظریه «احترام» و از حیث توجه به نقش زیان‌رساننده و دشواری اثبات تقصیر و با توجه به ویژگی‌های خسارات زیست‌محیطی نظریه «مسؤولیت محض» که یک نظریه حقوقی می‌باشد، در نظر گرفته شده است و با توجه به این ماهیت ترکیبی و مبنای مختلط، شیوه‌های جبران خسارت و دادگاه صالح جهت اقامه دعوای مسؤولیت مدنی خسارات زیست‌محیطی تبیین گردیده‌اند.
در این نوشتار به شیوه تحلیلی ـ توصیفی، ماهیت ترکیبی تابعیت حقوق عمومی و حقوق خصوصی برای مسؤولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست در نظر گرفته شده است و از جهت نقش نظارتی دولت نسبت به فعالیت‌های تولیدی و صنعتی و امکان شکایتش از مخربان محیط زیست، این مسؤولیت تابع حقوق عمومی و از جهت امکان مطالبه خسارت در جایی که زیان‌دیده علاوه بر طبیعت، یک انسان است (مطابق قواعد عام مسؤولیت مدنی). این مسؤولیت تابع حقوق خصوصی قرار گرفته است و با انتخاب این ماهیت، مبانی مانند تقصیر یا ایجاد خطر به عنوان مبنای مسؤولیت مدنی خسارات زیست‌محیطی ناسازگار با این ماهیت دانسته شده و مبنای فقهی مورد قبول از جهت تضمین حق زیان‌دیده (طبیعت یا انسان) نظریه «احترام» و از حیث توجه به نقش زیان‌رساننده و دشواری اثبات تقصیر و با توجه به ویژگی‌های خسارات زیست‌محیطی نظریه «مسؤولیت محض» که یک نظریه حقوقی می‌باشد، در نظر گرفته شده است و با توجه به این ماهیت ترکیبی و مبنای مختلط، شیوه‌های جبران خسارت و دادگاه صالح جهت اقامه دعوای مسؤولیت مدنی خسارات زیست‌محیطی تبیین گردیده‌اند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1398/9/8 | پذیرش: 1399/2/24
دریافت: 1398/9/8 | پذیرش: 1399/2/24
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
