1- واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران،
2- گروه حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران. (نویسنده مسؤول)
3- گروه حقوق، پردیس فارابی قم، دانشگاه تهران، قم، ایران،
4- گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاداسلامی، قم، ایران،
چکیده:
زمینه و هدف: پیشرفتها و تحولات بشری، شکل و ماهیت مجازاتها را نیز دچار تغییر کرده است. به همین دلیل، با اهمیتیافتن مفاهیم حقوق بشری، اهمیت مجازات اجتماعی یا شیوههای جایگزین حبس به عنوان روشی برای انسانی جلوهدادن مجازات مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا استدلالهای مطرحشده درباره مجازاتهای اجتماعی را از منظر حقوق شهروندی بررسی نماید.
مواد و روشها: روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی است که با بهرهگیری از منابع اسنادی و استفاده از منابع معتبر اعم از مقالات و کتب مطرح در زمینه مجازاتهای اجتماعی، نگاشته شده است.
یافتهها: مجازاتهای اجتماعی به دلیل مد نظر قراردادن حبسزدایی، استفاده از مجازات جایگزین، توجه به منزلت و جایگاه مجرمان در جامعه، توجه به مجرمان خاص نظیر زنان، کودکان و بزهکاران کمخطر، برقراری مشارکت میان مردم و دستگاه قضایی، محلهای کردن مجازات و استفاده از تخصص افراد در محکومیتهای اجتماعی و همچنین مشارکتیکردن امنیت، از منظر حقوق شهروندی واجد اهمیت هستند.
نتیجهگیری: مجازاتهای اجتماعی در قوانین داخلی جمهوری اسلامی ایران در حیطه مجازات تعزیری به شمار میروند. از این رو دارای ماهیتی سیال و تغییرپذیر هستند که میتوانند متناسب با احوال فردی و شرایط زمانه، مجازات اجتماعی را به جای حبس به کار گیرند. همچنین مجازات اجتماعی هزینههای کیفری را کاهش میدهد، بر نقش مشارکتی مردم در تأمین امنیت و حقوق شهروندی تأکید مینماید، اعتماد میان مردم و دستگاه قضایی را افزایش میدهد و حبسزدایی را به عنوان روشی مؤثر مورد توجه قرار میدهد. قانونگذار داخلی با توجه به شیوههای مؤثر و کارآمدی که در مجازاتهای اجتماعی و جایگزین دیده میشود، میبایست با تشویق و ترغیب دستگاه قضایی و آموزش آنان جهت بهرهگیری از این روشها، رویکردهای جدیدی را جایگزین حبس نمایند که در عین بازدارندگی، بزهکاری و جرائم اجتماعی را به شیوهای مؤثر کاهش دهند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1398/7/13 | پذیرش: 1398/11/15