دوره 16، شماره 57 - ( 1-1401 )
جلد 16 شماره 57 صفحات 320-305 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alimoradi Z, Fallah M J, Avatefi Z. Principles of World Health Ethics for Medical Students in Islamic Teachings. MLJ 2022; 16 (57) :305-320
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1204-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1204-fa.html
علیمرادی زهرا، فلاح محمدجواد، عواطفی زهرا. تحلیل قرائت سنتی اصول اخلاق بهداشت جهانی با رویکرد اسلامی. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1401; 16 (57) :305-320
زهرا علیمرادی* 
1، محمدجواد فلاح2 ، زهرا عواطفی2
1، محمدجواد فلاح2 ، زهرا عواطفی2
1- گروه آشنایی با منابع اسلامی، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- گروه معارف، دانشکده اخلاق اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران،
2- گروه معارف، دانشکده اخلاق اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران،
چکیده:
زمینه و هدف: اخلاق بهداشت با ارائه برخی اصول اخلاقی همواره سعی داشته تصمیم‌گیری‌های اخلاقی بین بیمار و درمانگر را در مسیری نظام‌مند قرار دهد. دسته‌ای از این اصول که به اصول سنتی شناخته می‌شود، شامل عدالت، لاضرر، سودمندی و استقلال فردی است. اخلاق بهداشت در پاسخ به برخی چالش‌های اخلاقی دچار تشتت آراست. از این رو بررسی پاسخ‌ها اخلاق اسلامی، ادله و مبانی آن برای پژوهشگران اخلاق اسلامی ضرورت دارد.
روش: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد، کتب و مقالات است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: درمانگر، می‌بایست بدون در نظرگرفتن جایگاه اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و جنسیت خدمات یکسانی به بیماران ارائه نماید (عدالت). همچنین با رعایت اصل احترام به مالکیت انسان بر نفس خود، باید به طور شایسته بیمار را نسبت به روند درمان آگاه کند (استقلال فردی)، به گونه‌ای که هیچ‌گونه ضرری به درمانگر و بیمار وارد نشود (قاعده لاضرر) و هر دو در این رابطه سود برند (سودمندی). این موارد، از آموزه‌های اسلامی قابل اصطیاد و از نظر سیره عقلا نیز قابل فهم، تأیید و تأکید است.
نتیجه‌گیری: در پاسخ به چالش اخلاقی در اصل استقلال، اخلاق بهداشت جهانی در مکاتب فردگرا و وظیفه‌گرا اختلاف نظر است، اما اخلاق اسلامی با استناد به امانت الهی‌بودن جسم و همچنین حرمت قتل نفس، فردگرایی را نفی و درمان غلط ولو به درخواست بیمار را مجاز نمی‌شمارد. در تعارض ضرر شخصی و سلامت عمومی، مکتب اخلاقی سودگرا جلب منفعت عمومی را مجاز می‌داند ولو به قیمت اضرار فرد، اما اخلاق اسلامی با طرح ضرر موجه و غیر موجه همچنین اولویت قراردادن سلامت اخروی بر سلامت دنیوی به این مسأله می‌نگرد. سلامت دین فرد بر سلامت مطلق جامعه مقدم است و در صورت عدم رعایت این مسأله، ضرر غیر موجه برای فرد حاصل می‌شود. در چالش اخلاقی اصل سودمندی، جایی که سود بیمار غیر برخوردار فدای بیمار برخوردار دیگری می‌شود، مکتب سودگرای بنتام برخلاف مکتب اخلاقی وظیفه‌گرا، توجیه اخلاقی این تقدم را می‌پذیرد. اخلاق اسلامی در ترجیح نجات جان بیمار، میزان سودرسانی وی به جامعه را لحاظ نمی‌کند، چراکه نجات یک فرد، نجات تمام انسان‌هاست.
روش: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و مراجعه به اسناد، کتب و مقالات است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: درمانگر، می‌بایست بدون در نظرگرفتن جایگاه اقتصادی، اجتماعی، مذهبی و جنسیت خدمات یکسانی به بیماران ارائه نماید (عدالت). همچنین با رعایت اصل احترام به مالکیت انسان بر نفس خود، باید به طور شایسته بیمار را نسبت به روند درمان آگاه کند (استقلال فردی)، به گونه‌ای که هیچ‌گونه ضرری به درمانگر و بیمار وارد نشود (قاعده لاضرر) و هر دو در این رابطه سود برند (سودمندی). این موارد، از آموزه‌های اسلامی قابل اصطیاد و از نظر سیره عقلا نیز قابل فهم، تأیید و تأکید است.
نتیجه‌گیری: در پاسخ به چالش اخلاقی در اصل استقلال، اخلاق بهداشت جهانی در مکاتب فردگرا و وظیفه‌گرا اختلاف نظر است، اما اخلاق اسلامی با استناد به امانت الهی‌بودن جسم و همچنین حرمت قتل نفس، فردگرایی را نفی و درمان غلط ولو به درخواست بیمار را مجاز نمی‌شمارد. در تعارض ضرر شخصی و سلامت عمومی، مکتب اخلاقی سودگرا جلب منفعت عمومی را مجاز می‌داند ولو به قیمت اضرار فرد، اما اخلاق اسلامی با طرح ضرر موجه و غیر موجه همچنین اولویت قراردادن سلامت اخروی بر سلامت دنیوی به این مسأله می‌نگرد. سلامت دین فرد بر سلامت مطلق جامعه مقدم است و در صورت عدم رعایت این مسأله، ضرر غیر موجه برای فرد حاصل می‌شود. در چالش اخلاقی اصل سودمندی، جایی که سود بیمار غیر برخوردار فدای بیمار برخوردار دیگری می‌شود، مکتب سودگرای بنتام برخلاف مکتب اخلاقی وظیفه‌گرا، توجیه اخلاقی این تقدم را می‌پذیرد. اخلاق اسلامی در ترجیح نجات جان بیمار، میزان سودرسانی وی به جامعه را لحاظ نمی‌کند، چراکه نجات یک فرد، نجات تمام انسان‌هاست.
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1399/6/13 | پذیرش: 1400/6/14
دریافت: 1399/6/13 | پذیرش: 1400/6/14
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
