دوره 15، شماره 56 - ( 1-1400 )
جلد 15 شماره 56 صفحات 610-587 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Erfanmanesh M H. Study on Patentability of Traditional Herbal Medicine. MLJ 2021; 15 (56) :587-610
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1370-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1370-fa.html
عرفان منش محمدحسین. امکان ثبت داروهای گیاهی در طب سنتی از طریق نظام ثبت اختراع. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1400; 15 (56) :587-610
واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: داروهای گیاهی برآیند تعامل بشر با محیط پیرامون خویش در بکارگیری گیاهان در درمان بیماری ها است که به عنوان میراث ماندگار پیشینیان از جمله دارایی های فکری یک کشور محسوب می گردد. با توجه به ضرورت اقدام حقوقی در جهت حمایت از دانش و طب سنتی به دلیل وقوع سوءاستفاده از این دانش، در سال های اخیر توجه فزاینده ای نسبت به حمایت از طب سنتی و داروهای گیاهی براساس نظام ثبت اختراع معطوف گشته است. بحث اساسی در این موضوع این است کـه آیا امکان حمایت از داروهای گـیاهی در طب سنتی از طریق نظام ثبت اختراع با توجه به ویـژگی های مختص به آن وجود دارد؟
مواد و روش‌ها: انجام این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و از این طریق متون و اسناد مرتبط با موضوع پژوهش در نظام حقوقی ایران و منابع خارجی گردآوری و بررسی شده و با روش تحلیل محتوا، دادههای متون مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفتند.
یافته‌ها: در ارتباط با شروط ثبت اختراع، ملاحظه شد کشفیات، روش های تشخیص و درمان و ابداعات خلاف اخلاق، نظم عمومی و شرع قابل ثبت به عنوان اختراع نیستند. با توجه به اینکه داروهای گیاهی در طب سنتی مستلزم ایجاد یک محصول دارویی با خواص درمانی می باشد، کشف محسوب نمی گردد. علیرغم اینکه این داروها ممکن است بعد از ساخته شدن بدون اینکه برای ثبت آنها اقدام شود، مورد استفاده قرار گیرند، تا زمانی که چنین استفادهای موجب افشای اطلاعات کافی و مؤثر در ارتباط با این داروها نگردد، مشکلی برای جدید محسوب شدن نخواهد داشت. همچنین علیرغم ادعای برخی از نویسندگان راجع به اینکه اطلاعات مربوط به داروهای گیاهی به طور گسترده منتشر و در اختیار عموم قرار گرفته است، با ارائه نمونه هایی از مطالعات میدانی روشن شد که نمی توان در ارتباط با این موضوع صرفاً کلیگویی کرد. در مقابل، مثال های زیادی از رویه های موجود در جوامع بومی و گروه های محلی ارائه گردید که براساس آن نوآوری های پزشکی و دارویی محرمانه نگه داشته می شود. همچنین، زمانی که ایده استفاده از یک گیاه معین برای درمان بیماری مشخص برای دارنده مهارت عادی در طب سنتی و صنعت داروسازی بدیهی نباشد، آن داروی گیاهی دارای گام ابتکاری می باشد.
ملاحظات اخلاقی: این نوشتار با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی همچون صداقت، امانتداری در تحلیل متون و استناددهی نگارش شده است.
نتیجه‌گیری: نظام ثبت اختراع می‌تواند به عنوان یکی از سازوکارهای حمایت از داروهای گیاهی مدنظر قرار گیرد و صرفاً نباید با استناد به نتیجه‌گیری‌های کلی و پارهای از مشکلات، این نظام را از دایره‌ی گزینه‌های موجود برای حمایت از این داروها خارج نمود.
مواد و روش‌ها: انجام این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و از این طریق متون و اسناد مرتبط با موضوع پژوهش در نظام حقوقی ایران و منابع خارجی گردآوری و بررسی شده و با روش تحلیل محتوا، دادههای متون مورد تحلیل و مقایسه قرار گرفتند.
یافته‌ها: در ارتباط با شروط ثبت اختراع، ملاحظه شد کشفیات، روش های تشخیص و درمان و ابداعات خلاف اخلاق، نظم عمومی و شرع قابل ثبت به عنوان اختراع نیستند. با توجه به اینکه داروهای گیاهی در طب سنتی مستلزم ایجاد یک محصول دارویی با خواص درمانی می باشد، کشف محسوب نمی گردد. علیرغم اینکه این داروها ممکن است بعد از ساخته شدن بدون اینکه برای ثبت آنها اقدام شود، مورد استفاده قرار گیرند، تا زمانی که چنین استفادهای موجب افشای اطلاعات کافی و مؤثر در ارتباط با این داروها نگردد، مشکلی برای جدید محسوب شدن نخواهد داشت. همچنین علیرغم ادعای برخی از نویسندگان راجع به اینکه اطلاعات مربوط به داروهای گیاهی به طور گسترده منتشر و در اختیار عموم قرار گرفته است، با ارائه نمونه هایی از مطالعات میدانی روشن شد که نمی توان در ارتباط با این موضوع صرفاً کلیگویی کرد. در مقابل، مثال های زیادی از رویه های موجود در جوامع بومی و گروه های محلی ارائه گردید که براساس آن نوآوری های پزشکی و دارویی محرمانه نگه داشته می شود. همچنین، زمانی که ایده استفاده از یک گیاه معین برای درمان بیماری مشخص برای دارنده مهارت عادی در طب سنتی و صنعت داروسازی بدیهی نباشد، آن داروی گیاهی دارای گام ابتکاری می باشد.
ملاحظات اخلاقی: این نوشتار با در نظر گرفتن ملاحظات اخلاقی همچون صداقت، امانتداری در تحلیل متون و استناددهی نگارش شده است.
نتیجه‌گیری: نظام ثبت اختراع می‌تواند به عنوان یکی از سازوکارهای حمایت از داروهای گیاهی مدنظر قرار گیرد و صرفاً نباید با استناد به نتیجه‌گیری‌های کلی و پارهای از مشکلات، این نظام را از دایره‌ی گزینه‌های موجود برای حمایت از این داروها خارج نمود.
واژه‌های کلیدی: داروهای گیاهی، طب سنتی، ثبت اختراع، جدید بودن، گام ابتکاری
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1399/11/5 | پذیرش: 1400/2/27
دریافت: 1399/11/5 | پذیرش: 1400/2/27
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
