دپارتمان حقوق عصبشناختی، مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: امروزه با رشد و شکوفایی دانش علوم اعصاب و کشف اسرار جدیدی از مغز، علوم انسانی، از جمله حقوق با استعانت به یافتههای نوین این علم پیشرفتهای چشمگیری داشته است. از جمله کاربردهای قابل توجه دانش علوم اعصاب در حقوق کیفری نوین، تبیین ابعاد عصبشناختی اراده آزاد انسان است که افزون بر ایجاد نگرشی ژرفاندیشانه و جامعگرایانه نسبت به تعریف این رکن مهم مسئولیت کیفری، میتواند در ارزیابی مصادیق زوال آن کمک شایانی نماید. به این منظور پژوهش حاضر تلاشی است برای نیل پاسخ هرچه دقیقتر به این مسأله که در قرائت دانش نوین حقوق عصبشناختی اسباب زوال اراده آزاد کدامند و چگونه میتوان آنها را از طریق مطالعه مغز احراز نمود؟ این مطالعه از آنجا که گام مؤثری در راستای پیشرفت دانش حقوق و عدالت کیفری برمیدارد، از اهمیت به سزایی برخوردار است.
روش: پژوهش حاضر از نوع نظری به روش توصیفی ـ تحلیلی میباشد و روش جمعآوری اطلاعات آن به صورت کتابخانهای با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: در مقاله حاضر دریافتیم که در قرائت حقوق عصبشناختی، اسباب زوال اراده آزاد را میتوان به چهار دسته کلی «عدم سلامت عقل»، «عوامل جبری بیرونی»، «ناهوشیاری» و «اشتباه» تقسیم نمود.
نتیجهگیری: در این پژوهش به طور کلی دریافته شد که تأثیر اختلال روانی، اکراه، اضطرار، مستی، خوابگردی و اشتباه بر اراده فرد به طرق خاصی با استفاده از تکنیکهای EEG، qEEG و fMRI قابل ارزیابی است و البته هر یک با محدودیتهایی مواجه میباشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1400/5/10 | پذیرش: 1400/8/11