1- گروه حقوق، پردیس بین الملل، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران،
2- گروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: حق دادخواهی به عنوان یک اصل مسلم پذیرفته شده در منابع حقوقی و در زمره حقوق بشر است. از منظر حق دادخواهی، تمامی شهروندان در راستای طرح دعوا در دادگاهها آزاد می باشند. معهذا، زمانی این مسئله با چالش مواجه می شود که شاهد طرح دعوای ایذائی باشیم. این نوع طرح دعوا موجب بروز مشکلاتی برای خوانده و تحمیل خسارت بر وی می شود. بر این اساس، قانونگذار تلاش نموده تا در راستای پیشگیری از طرح دعوای ایذائی و آثار و تبعات سوء آن، ضمانت اجراهایی مقرر بدارد. بررسی مسئله سوءاستفاده از حق اقامه دعوا در حقوق ایران و انگلستان و راهکارهای مقابله با آن موضوع پژوهش حاضر را تشکیل داده است.
مواد و روشها: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می باشد. جمع آوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه ای و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.
یافتهها: سوءاستفاده از حق اقامه دعوا از مصادیق سوءاستفاده از حقوق دادرسی می باشد و جلوهای خاص از مفهوم کلی سوءاستفاده از حق به شمار می رود. شخصی که بدون وجود سبب موجه علیه دیگری طرح دعوا نموده یا از ابزار اقامه دعوا برای اذیت و آزار طرف مقابل یا مقاصد سوء دیگر استفاده نماید، بایستی مسئول جبران خسارات ناشی از عمل سوء خود باشد.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
نتیجهگیری: علیرغم اینکه عموم شهروندان از حق توسل به محاکم و اقامه دعوا برای احقاق حق خویش برخوردار می باشند لیکن چنانچه از این حق سوءاستفاده شده باشد و شخص دعوایی بدون سبب موجه علیه دیگری اقامه نموده یا با مقاصد سوء از قبیل ایذاء طرف، تأخیر در انجام تعهد، غرضورزی و امثال اینها طرح دعوا نموده باشد، ضمن اینکه ممکن است با ایراد تأمین دعوای واهی مواجه گردد، مسئولیت مدنی به جبران خسارات ناشی از خطای خویش نیز خواهد داشت. تقویت و توسعه ضمانت اجراهای قانونی برای مقابله با سوءاستفاده از حق در قلمرو دادرسی میتواند اثر بازدارنده در اقامه دعاوی ایذایی داشته باشد و به بهبود عملکرد دادگستری منتهی گردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1400/6/25 | پذیرش: 1400/10/28