دوره 17، شماره 58 - ( 1-1402 )
جلد 17 شماره 58 صفحات 280-265 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bouzari S, Asadzadeh S. Guarantee of Legal and Criminal Executions in Environmental Damage Caused by Air Pollution with a View to Tehran. MLJ 2023; 17 (58) :265-280
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1557-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1557-fa.html
بوذری سپیده، اسدزاده سیمین. ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری در آسیب‌های وارده بر محیط زیست ناشی از آلودگی هوا با نگاهی به شهر تهران. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1402; 17 (58) :265-280
سپیده بوذری* 
1، سیمین اسدزاده2
1، سیمین اسدزاده2
1- گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مراغه، آذربایجان شرقی، مراغه، ایران.
2- گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.
2- گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: آلودگی هوا و آسیب‌های ناشی از آن در شهر تهران به عنوان یکی از اصلی‌ترین مشکلات حوزه شهری در سایه قوانین موجود در این زمینه بررسی می‌شود. یکی از موارد آسیب به محیط زیست، آلودگی هوا به دلیل اقدامات انسانی است. اقداماتی که گاهی به عمد و با آگاهی و گاهی بدون قصد در طبیعت صورت می‌گیرد و باعث تغییر یا از بین‌رفتن آن می‌شود. از منظر حقوقی بررسی وجود مسئولیت برای این اقدامات حایز اهمیت است. مسئولیت ناشی از آلودگی هوا در مقررات و قوانین، ضمانت اجراهای مدنی و کیفری دارد. با نگاهی به قوانین موجود و ضرورت طرح بحث‌های حقوقی به صورت میان‌رشته‌ای و کمبود تحقیقات در این زمینه با ارائه پیشنهادهای سازنده در جهت رفع مشکلات این حوزه اقدام می‌گردد.
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته است و درصدد است ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری را برای مسببین آلودگی هوا بررسی کند.
ملاحظات اخلاقی: با وجود کمبود منابع کافی داخلی ضمن رعایت اصالت متون صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: یکی از موارد آسیب به محیط زیست، آلودگی هوا به دلیل اقدامات انسانی است. قابل ذکر است که مسئولیت ناشی از آلودگی هوا در مقررات و قوانین مدنی و کیفری وجود دارد، اما به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت این موضوع ضمانت اجراهای موجود در قوانین کافی نبوده و باید در خصوص موارد مسئولیت در حوزه مدنی و مجازات‌های حوزه کیفری مقررات جدیدی وضع شود.
نتیجه‌گیری: در حوزه آلودگی هوا که از اصلی‌ترین عوامل آسیب در محیط زیست می‌باشد، در قوانین و مقررات ایران مواد متعددی پیش‌بینی شده است. این پیش‌بینی هم در قوانین اصلی همانند قانون اساسی و هم در سایر قوانین کیفری و حوزه مدنی وجود دارد، اما بیشتر از وجود قوانین، امکان اجرا و نحوه اجرا این قوانین اهمیت دارد. از نظر مدنی حوزه مسئولیت عواملی که باعث آلودگی هوا می‌شوند از طریق قواعد عام مسئولیت مدنی مثل وجود ضرر و رابطه علیت امکان طرح دعوا و مطالبه خسارت وجود دارد، البته در بسیاری از موارد در این حوزه اثبات موارد سه‌گانه مسئولیت مدنی دشوار بوده و گاهی غیر ممکن است. در حوزه کیفری نیز قوانین مرتبط با آلودگی هوا مجازات حبس و تعطیل مرکز آلاینده و یا جلوگیری از تردد وسایل نقلیه آلاینده وجود دارد، ضمن اینکه بعضی از مجازات‌ها همانند جزای نقدی را می‌توان همراه با سایر مجازات‌ها به صورت تلفیقی استفاده کرد تا اثر بهتری نیز داشته باشد، البته همواره علاوه بر وجود قوانین و مقررات به دلیل درهم‌تنیدگی حقوق و اخلاق، فرهنگ‌سازی در حوزه این موضوع می‌تواند کمک بسیاری کند.
روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای انجام گرفته است و درصدد است ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری را برای مسببین آلودگی هوا بررسی کند.
ملاحظات اخلاقی: با وجود کمبود منابع کافی داخلی ضمن رعایت اصالت متون صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: یکی از موارد آسیب به محیط زیست، آلودگی هوا به دلیل اقدامات انسانی است. قابل ذکر است که مسئولیت ناشی از آلودگی هوا در مقررات و قوانین مدنی و کیفری وجود دارد، اما به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت این موضوع ضمانت اجراهای موجود در قوانین کافی نبوده و باید در خصوص موارد مسئولیت در حوزه مدنی و مجازات‌های حوزه کیفری مقررات جدیدی وضع شود.
نتیجه‌گیری: در حوزه آلودگی هوا که از اصلی‌ترین عوامل آسیب در محیط زیست می‌باشد، در قوانین و مقررات ایران مواد متعددی پیش‌بینی شده است. این پیش‌بینی هم در قوانین اصلی همانند قانون اساسی و هم در سایر قوانین کیفری و حوزه مدنی وجود دارد، اما بیشتر از وجود قوانین، امکان اجرا و نحوه اجرا این قوانین اهمیت دارد. از نظر مدنی حوزه مسئولیت عواملی که باعث آلودگی هوا می‌شوند از طریق قواعد عام مسئولیت مدنی مثل وجود ضرر و رابطه علیت امکان طرح دعوا و مطالبه خسارت وجود دارد، البته در بسیاری از موارد در این حوزه اثبات موارد سه‌گانه مسئولیت مدنی دشوار بوده و گاهی غیر ممکن است. در حوزه کیفری نیز قوانین مرتبط با آلودگی هوا مجازات حبس و تعطیل مرکز آلاینده و یا جلوگیری از تردد وسایل نقلیه آلاینده وجود دارد، ضمن اینکه بعضی از مجازات‌ها همانند جزای نقدی را می‌توان همراه با سایر مجازات‌ها به صورت تلفیقی استفاده کرد تا اثر بهتری نیز داشته باشد، البته همواره علاوه بر وجود قوانین و مقررات به دلیل درهم‌تنیدگی حقوق و اخلاق، فرهنگ‌سازی در حوزه این موضوع می‌تواند کمک بسیاری کند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1401/6/24 | پذیرش: 1402/3/5
دریافت: 1401/6/24 | پذیرش: 1402/3/5
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
