1- مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و گروه حقوق فناوریهای زیستی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران.،
2- گروه حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: نفت و فرآوردههای نفتی، مهمترین منبع مالی و محور چرخش اقتصادی کشورمان است. از این رو در قوانین و مقررات کنونی، سازوکار سختگیرانهای جهت برخورد با هرگونه عرضه، فروش و صادرات فراوردههای نفتی یارانهای از سهمیه داخل کشور پیشبینی شده است، اگرچه این امر در راستای حفظ منافع عمومی بسیار حائز اهمیت است، اما لازم است که سازوکارهای حمایتی ویژهای نیز برای تضمین حقوق فردی افرادِ در مظان اتهام اینگونه جرائم به منظور دفاع مناسب از حقوق خود و بهرهمندی از نظام دادرسی منصفانه توسط قانونگذار در نظر گرفته شده باشند. این در حالی است که وضعیت کنونی دادرسی پروندههای قاچاق فرآوردههای نفتی از حیث هنجاری و رویهای عملکردی، نقاط ضعف، کاستیها و اشکالات متعددی دارد که به حق بر دادخواهی متهم در این رابطه صدمات به سزایی وارد میآورد، لذا مقاله حاضر درصدد پاسخ به این سؤال مهم برمیآید که چه آسیبهای حقوقی در این نظام دادرسی تخصصی وجود داشته و چه راهکارهایی برای اصلاح و ترمیم آنها میتوان پیشنهاد نمود؟
روش: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی میباشد و روش جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای است و با مراجعه به اسناد، کتب و مقاالت صورت گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: در نظم حقوقی کنونی کشورمان، دادرسی پروندههای قاچاق فرآوردههای نفتی از فرآیند خاصی تبعیت میکند که رسیدگی اداری، دادرسی کیفری، رسیدگی شبهکیفری و دادرسی اداری، ساختار آن را تشکیل میدهند و هر یک دارای کاستیها و نقایصی است.
نتیجهگیری: به طور کلی در مقاله حاضر دریافتیم که لازم است جایگاه کارگروه تعیین ماهیت در حد مرجع کارشناسی حفظ شده و سازوکارهای تحقیق دادرس تعزیرات حکومتی به طریق ارجاع موضوع به کارشناسی کارگروه جایگزین و یا کارشناسی رسمی دادگستری تقویت گردد. همچنین ترکیب شعب ویژه تعزیرات حکومتی تغییر کرده و از میان مقامات قضایی تشکیل شوند، افزون بر اینها لازم است شکایات ذینفعان از نظریات اعلامی کارگروه در شعب دیوان عدالت اداری به عنوان سازوکار فرجامخواهی قضایی پذیرفته شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1401/5/11 | پذیرش: 1401/9/20