رضائی الهام، نوذری فردوسیه محمد، رستمی قفسآبادی علیرضا. مشروعیت درمانگری به غیر حلال با تأکید بر قاعده «المشقّه تجلب التیسیر». مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1402; 17 (58) :41-53
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1574-fa.html
1- گروه الهیات و معارف اسلامی (فقه و مبانی حقوق اسلامی)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2- گروه الهیات و معارف اسلامی (فقه و مبانی حقوق اسلامی)، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.،
چکیده:
زمینه و هدف: مسأله درمانگری به غیر حلال، از جمله مباحث مهم پزشکی در جوامع اسلامی است که لازم است از لحاظ فقهی مورد بررسی قرار گیرد. ممنوعیت استفاده از محرمات و رعایت ضوابط شرعی گاهی بیمار را با عسر ومشقت در درمان مواجه میسازد. بر این اساس این سؤال مطرح میگردد که چگونه با استناد به قاعده «المشقّه تجلب التیسیر» میتوان مشروعیت درمانگری به غیر حلال را توجیه نموده و در چه صورتی زمینهساز جواز درمانگری میگردد؟ ضمن نقد و بررسی ادله مخالفین درمانگری به غیر حلال، مشروعیت درمانگری در دو مرحله مشقت بیمار در دسترسی و استعمال حلال مورد بررسی قرار گرفت. وجود موانعی مانند تحریمها، احتکار دارو و عرضه آن به قیمت گزاف، عدم پزشک همجنس و یا هزینههای گزاف ویزیت پزشک همجنس موجب مشقت بیمار در درمانگری به حلال میگردد. همچنین گاهی ممکن است نوع درمانگری به حلال به دلایلی بیمار را با عسر و مشقت در درمان مواجه کند. در این مقاله ضمن پذیرش اصل اولیه درمانگری به حلال و ممنوعیت حرام درمانی برای بیمارانی که حلال به راحتی در دسترس آنان وجود دارد، با استناد به آیات، روایات و ادله عقلی به بررسی عوامل موجد مشقت بیمار و راهکارهای برونرفت از ضررهای ناشی از آن پرداخته شده است.
روش: روش اندیشهورزی این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری دادهها کتابخانهای و با استفاده از کتب فقهی شیعه و اهل سنت انجام گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: ترس از استعمال، عدم وجود مباح و تعذر در دسترسی به مباحات، از جمله مصادیق عسر و حرج در درمان به شمار میآید.
نتیجهگیری: ترس از مرگ، نقص عضو، تشدید و سرایت بیماری، از جمله ضررهایی است که رفع اینگونه ضررها، موجب جایگزینشدن راهکارهایی در درمان میگردد که علیرغم حرمت اولیه، با استناد به قاعده «المشقّه تجلب التیسیر» حرمت آن نفی میگردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1401/9/16 | پذیرش: 1401/12/4