1- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.،
2- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: پژوهش عوامل صدق معامله سفیهانه بر اساس نظرات مذاهب خمسه بود. یافتهها نشان داد که معاملات سفهی، معاملاتی است که از سفیه صادر میشود و یا شأنیت آن را دارد که از سفیه صادر میشود، ولی معاملهکننده، سفیه نیست. مصادیق و فروعات معاملات سفیهانه در هر زمان، تفاوت میپذیرد و آنچه در گذشته رشیدانه بود امروزه ممکن است سفیهانه تلقی شود.
روش: این تحقیق از نوع نظری بوده و روش تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی است و بر مبنای جمعآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تحقیق حاضر، اصل امانتداری، صداقت، بیطرفی و اصالت اثر رعایت شده است.
یافتهها: سفاهت در همه انواع عقود، شروط و فعالیتهای اقتصادی قابل مشاهده است. برای تشخیص سفاهت در قراردادها و فعالیتهای اقتصادی کلان، باید به عرف پیشرو و متخصص مراجعه کرد. یک معیار برای تشخیص سفاهت در این امور، فاصله کارایی یک اقدام حقوقی از کارایی حداکثری آن یا فاصله بهرهوری یک فعالیت اقتصادی از بهرهوری حداکثری آن است. هر قدر، این فاصله بیشتر باشد، میزان سفاهت، بیشتر و به بطلان، نزدیکتر است.
نتیجهگیری: برخی فقها و حقوقدانان به بطلان معاملات سفهی معتقدند. در این پژوهش، مفهوم سفاهت، سفیه و کارایی (به عنوان معیاری برای عدم سفاهت در حوزههای کلان) و دیدگاه فقه و قانون درباره قراردادهای سفیهانه بررسی میشود. ماهیت و حکم سفاهت عمدتاً در قراردادها و فعالیتهای غیر کلان مورد بررسی قرار میگیرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1402/5/23 | پذیرش: 1402/8/3