گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: یکی از چالشهای بزرگ کنونی دولتها، اعتیاد برخی از شهروندان به مواد مخدر است. اعتیاد به مواد مخدر به عنوان تهدیدی جدی برای جامعه بشری محسوب میشود. مصرف مواد مخدر، نهتنها برای شخص معتاد و خانواده وی، بلکه برای سایر اقشار جامعه زیانآور است و باعث افزایش جرم در جامعه میشود. از این جهت برخی از دولتها برای جلوگیری از آثار زیانبار مصرف مواد مخدر اقدام به درمان اجباری معتادین مینمایند. مطابق آمار ارائهشده در سراسر جهان، بالغ بر نیم میلیون نفر به منظور «درمان مصرف مواد مخدر» بازداشت شدهاند که بسیاری از بازداشتشدگان بدون محاکمه و طی مراحل دادرسی، ماهها یا سالها در بازداشت به سر میبرند. این مقاله درصدد بررسی دقیق مفهوم بازداشت اجباری برای درمان مواد مخدر و جایگاه آن از منظر موازین بینالمللی حقوق بشر، منطقهای و قوانین ایران است. همچنین این مقاله به دنبال یافتن پاسخی برای این سؤال است که آیا طبق موازین بینالمللی حقوق بشر و قواعد بینالمللی کنترل مواد مخدر، مصرف مواد مخدر یا اعتیاد به آن، محدودیتی برای حق آزادی است؟
روش: روش پژوهش مورد استفاده در این تحقیق مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز با استفاده از منابع کتابخانهای و اسنادی است.
ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش، تمامی اصول اخلاقی از قبیل امانتداری، صداقت و اصالت متن رعایت شده است.
یافتهها: به نظر میرسد با بررسی اسناد بینالمللی، ترک اجباری معتادین ناقض موازین حقوق بشری به خصوص حق بر سلامت میباشد و عدم به کارگیری اجبار جهت درمان معتادین در اسناد بینالمللی و برخی اسناد منطقهای نیز پیشبینی شده است، اما در قوانین ایران درمان اجباری معتادین پیشبینی شده است که این موضوع میتواند چالشبرانگیز باشد.
نتیجهگیری: از این تحقیقات چنین میتوان نتیجه گرفت که از سال 1990، قطعنامههای متعدد مجمع عمومی سازمان ملل تأیید کرده است که اقدامات بینالمللی کنترل مواد مخدر باید در انطباق کامل با اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد و اصول حقوق بینالملل باشد و درمان اجباری معتادین علیرغم میل باطنی آنها مغایر با حق بر سلامت و موازین حقوق بشری است، لذا پیشنهاد میگردد که قوانین ایران نیز در راستای اسناد بینالمللی اصلاح گردند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1402/5/3 | پذیرش: 1402/9/3