دوره 18، شماره 59 - ( 1-1403 )
جلد 18 شماره 59 صفحات 127-113 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Karimi G, Hamzeh E, Jafari M. A Comparative Study of Wife's Hardship and Difficulty in Iranian and American Law (with a Look at Husband's Incurable Diseases). MLJ 2024; 18 (59) :113-127
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1774-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1774-fa.html
کریمی قوام، حمزه عفت، جعفری مهران. بررسی تطبیقی عسر و حرج زوجه در حقوق ایران و آمریکا
(با نگاهی به بیماری‌های صعب‌العلاج زوج). مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1403; 18 (59) :113-127
قوام کریمی* 
1، عفت حمزه2 ، مهران جعفری2
1، عفت حمزه2 ، مهران جعفری2
1- گروه حقوق خصوصی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
2- گروه حقوق خصوصی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.،
2- گروه حقوق خصوصی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.،
چکیده:
زمینه و هدف: هدف اصلی بررسی تطبیقی عسر و حرج زوجه در حقوق ایران و آمریکا (با نگاهی به بیماری‌های صعب‌العلاج زوج در حقوق ایران) است.
روش: روش این تحقیق، کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. در این راستا علاوه بر استناد به منابع موجود در کتب و مقالات با رویکرد تحلیلی به بررسی ابعاد حقوقی موضوع از منظر دو نگاه حقوقی پرداخته شده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: قواعد فقهی گزاره‌هایی هستند که در باب‌های مختلف فقه کاربرد فراوان و در استنباط نهایی احکام تأثیر به سزایی دارند، مضافاً اینکه این قواعد مبنا و پایه بسیاری از قوانین و مقررات موضوعه کشور ایران می‌باشند. قاعده عسر و حرج از جمله این قواعد است که با استناد به آن، هرگاه امتثال حکمی برای مکلف سخت و یا با مشقت زیاد همراه باشد، آن حکم مرتفع می‌گردد و امتثالش لازم نیست. امروزه روابط اجتماعی در سطح بین‌المللی به شکل گسترده‌ای رو به فزونی است که ایجاد علقه زوجیت بین اتباع کشورها با فرهنگ، آداب، قوانین و مقررات متفاوت و مسائل خاص خانواده ناشی از آن از این موضوع مستثنی نخواهد بود. از آنجایی که حقوق بین‌الملل خصوصی، همان انعکاس حقوق خصوصی داخلی کشورها در زمینه بین‌المللی است، ضمن بحث پیرامون عسر و حرج در حقوق داخلی ایران، به فراخور مطالب مقررات مربوطه در حقوق بین‌المللی به ویژه قوق آمریکا اشاره می‌شود و در صورت لزوم عرف و سنن، ارزش‌های اجتماعی و مقررات مدون خانوادگی این دو کشور را با هم تطبیق خواهیم کرد.
نتیجه‌گیری: در حقوق ایران و قانون مدنی در ماده ۱۱۳۳ حق طلاق از حقوق قانونی شوهر است، ولی با این وجود در بعضی از موارد زنان نیز می‌توانند از دادگاه در خواست طلاق کنند، مانند استنکاف شوهر از پرداختن نفقه و عدم امکان الزام وی به انفاق و... . همچنین در بعضی موارد بیماری‌های صعب‌العلاج زوج می‌تواند مطابق با بند ۵ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در صورت اثبات ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید، از دادگاه تقاضای طلاق کند. در طرف دیگر در حقوق بین‌الملل و نیز حقوق داخلی بسیاری از کشورها نظریه‌ای تحت عنوان «نظریه تغییر اوضاع و احوال» یا «نظریه حوادث پیش‌بینی‌نشده» مطرح است که شباهت زیادی با قاعده نفی عسر و حرج در فقه و حقوق اسلامی می‌دارد، مثلاً در نظام حقوقی آمریکا طلاق بر دو پایه است و هر ایالت بنا بر مصلحت یکی از دو راه را انتخاب کرده است: ۱ـ طلاق مبتنی بر خطا: که در این نوع طلاق زمینه‌ایی از خطا مانند عدم توانایی جنسی، محکومیت به حبس بیشتر از یک سال، اعتیاد مخل زندگی مشترک، خشونت و... است؛ 2ـ طلاق بدون خطا: در این نوع طلاق برخلاف نوع قبل اثبات خطا ضروری نبوده و صرف اثبات عدم سازش زوجین با یکدیگر و ناتوانی در حل مشکلات سبب طلاق می‌شود.
روش: روش این تحقیق، کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. در این راستا علاوه بر استناد به منابع موجود در کتب و مقالات با رویکرد تحلیلی به بررسی ابعاد حقوقی موضوع از منظر دو نگاه حقوقی پرداخته شده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافته‌ها: قواعد فقهی گزاره‌هایی هستند که در باب‌های مختلف فقه کاربرد فراوان و در استنباط نهایی احکام تأثیر به سزایی دارند، مضافاً اینکه این قواعد مبنا و پایه بسیاری از قوانین و مقررات موضوعه کشور ایران می‌باشند. قاعده عسر و حرج از جمله این قواعد است که با استناد به آن، هرگاه امتثال حکمی برای مکلف سخت و یا با مشقت زیاد همراه باشد، آن حکم مرتفع می‌گردد و امتثالش لازم نیست. امروزه روابط اجتماعی در سطح بین‌المللی به شکل گسترده‌ای رو به فزونی است که ایجاد علقه زوجیت بین اتباع کشورها با فرهنگ، آداب، قوانین و مقررات متفاوت و مسائل خاص خانواده ناشی از آن از این موضوع مستثنی نخواهد بود. از آنجایی که حقوق بین‌الملل خصوصی، همان انعکاس حقوق خصوصی داخلی کشورها در زمینه بین‌المللی است، ضمن بحث پیرامون عسر و حرج در حقوق داخلی ایران، به فراخور مطالب مقررات مربوطه در حقوق بین‌المللی به ویژه قوق آمریکا اشاره می‌شود و در صورت لزوم عرف و سنن، ارزش‌های اجتماعی و مقررات مدون خانوادگی این دو کشور را با هم تطبیق خواهیم کرد.
نتیجه‌گیری: در حقوق ایران و قانون مدنی در ماده ۱۱۳۳ حق طلاق از حقوق قانونی شوهر است، ولی با این وجود در بعضی از موارد زنان نیز می‌توانند از دادگاه در خواست طلاق کنند، مانند استنکاف شوهر از پرداختن نفقه و عدم امکان الزام وی به انفاق و... . همچنین در بعضی موارد بیماری‌های صعب‌العلاج زوج می‌تواند مطابق با بند ۵ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در صورت اثبات ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید، از دادگاه تقاضای طلاق کند. در طرف دیگر در حقوق بین‌الملل و نیز حقوق داخلی بسیاری از کشورها نظریه‌ای تحت عنوان «نظریه تغییر اوضاع و احوال» یا «نظریه حوادث پیش‌بینی‌نشده» مطرح است که شباهت زیادی با قاعده نفی عسر و حرج در فقه و حقوق اسلامی می‌دارد، مثلاً در نظام حقوقی آمریکا طلاق بر دو پایه است و هر ایالت بنا بر مصلحت یکی از دو راه را انتخاب کرده است: ۱ـ طلاق مبتنی بر خطا: که در این نوع طلاق زمینه‌ایی از خطا مانند عدم توانایی جنسی، محکومیت به حبس بیشتر از یک سال، اعتیاد مخل زندگی مشترک، خشونت و... است؛ 2ـ طلاق بدون خطا: در این نوع طلاق برخلاف نوع قبل اثبات خطا ضروری نبوده و صرف اثبات عدم سازش زوجین با یکدیگر و ناتوانی در حل مشکلات سبب طلاق می‌شود.
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1402/8/2 | پذیرش: 1402/12/8
دریافت: 1402/8/2 | پذیرش: 1402/12/8
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
