1- گروه حقوق، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.،
2- گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
3- گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.،
چکیده:
زمینه و هدف: امروزه، شرط مارتنس نسبت به کل حقوق بشردوستانه قابل اعمال است و به اشکال مختلف در بیشتر معاهدات مربوط به حقوق بشردوستانه ظهور و بروز دارد. یافتهها حاکی از آن است که شرط مارتنس را باید نوعی یادآوری دانست، مبنی بر اینکه حقوق بینالملل عرفی، حتی پس از تصویب یک معاهده درباره حقوق بشردوستانه، قابل اعمال خواهد بود و نیز باید این شرط را به مثابه بیان عوامل مؤثری تلقی کرد که ممکن است دولتها را به سوی پذیرش ممنوعیت استفاده از یک سلاح یا ابزار جنگی خاص سوق دهند، چراکه شرط مارتنس همچون یک قاعده عمل میکند که به نوبه خود مانع استفاده از وضعیتهایی در درگیریهای مسلحانه میشود که عمداً عرف بینالمللی، اصول بشریت و ندای وجدان عمومی را زیر پا میگذارند و از عوامل تهدیدکننده سلامتی افراد، از جمله آسیب به محیط زیست به مثابه سلاح استفاده مینمایند. در واقع هدف شرط مارتنس پایاندادن به بحث نیست، بلکه جلوگیری از بدترین عواقبی است که با فرض آزادی عمل و بدون قید و شرط در فقد قاعده معاهدهای، ممکن است برای جمعیت غیر نظامی و مخاصمان به طور خاص و بشریت به طور عام رخ دهد. هدف از پژوهش حاضر، بیان تأثیر قید مارتنس برای حل مسائل نبود قطعیت و خلأ حمایت از سلامتی افراد و محیط زیست در مخاصمات مسلحانه است، در نتیجه خواهیم دید که این شرط نهتنها بر همه حقوق و تعهدات در حقوق بینالملل بشردوستانه اعمال شدنی است، بلکه همه طرفهای درگیری مسلحانه را نیز به چالش میکشد تا با بازبینی در مفاد معاهدات و قواعد عرفی مربوطه و همچنین با توجه به اصول کلی حقوقی، خلأهای قانونی ناشی از نبود قطعیت در حقوق معاهدات را رفع کنند. در این راستا درج شرط زیستمحیطی مارتنس از سوی کمیسیون حقوق بینالملل در اصل ١٢ پیشنویس اصول مربوط به حفاظت از محیط زیست در درگیری مسلحانه، تأکیدی بر نقش و کاربستهای آن است که میتواند به حفاظت از محیط زیست که ارتباط مستقیمی با سلامتی افراد دارد، در مخاصمات مسلحانه منجر شود.
روش: مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی نوشته شده است.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبههای اخلاقی مطالعه کتابخانهای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: جایگزینی شرط حفاظت از محیط زیست در پیشنویس اصول مربوط به حفاظت از محیط زیست در درگیری مسلحانه، منجر به ایجاد ارتباط مستقیم با سلامت افراد در مخاصمات مسحانه میگردد و این مفهوم در قید مارتنس با هدف نهایی حمایت از بشریت و محیط زیست نمود پیدا میکند.
نتیجهگیری: شرط مارتنس نهتنها بر همه حقوق و تعهدات در حقوق بینالملل بشردوستانه اعمالشدنی است، بلکه همه طرفهای درگیری مسلحانه را نیز به چالش میکشد تا با بازبینی در مفاد معاهدات و قواعد عرفی مربوطه و همچنین با توجه به اصول کلی حقوقی، خلأهای قانونی ناشی از نبود قطعیت در حقوق معاهدات را رفع کنند. درج شرط زیستمحیطی مارتنس از سوی کمیسیون حقوق بینالملل در اصل ١٢ پیشنویس اصول مربوط به حفاظت از محیط زیست در درگیری مسلحانه، تأکیدی بر نقش و کاربستهای آن است که میتواند به حفاظت از محیط زیست در مخاصمات مسلحانه منجر شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1403/1/10 | پذیرش: 1403/6/10