گروه حقوق، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: باروری پسامرگ به روشی از باروری مصنوعی گفته می شود که با استفاده از گامت فرد متوفی صورت گیرد. این نوع باروری مباحث و چالش های اخلاقی و حقوقی بسیاری را برانگیخته است. کشورهای مختلف دنیا رویکردهای قانونی متفاوتی نسبت به این نوع باروری، شرایط دستیابی و آثار آن دارند. این پژوهش سعی دارد با استفاده از مطالعه تطبیقی حقوق کشورهای دنیا، رویکردهای مختلف قانونی به این پدیده را معرفی کرده و راهکارهای گوناگون موجود و نقاط ضعف و قوت هریک را تبیین نماید.
مواد و روشها: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به مطالعه تطبیقی حقوق کشورهای خارجی و شناخت تکنیک ها و راهکارهای حقوقی گوناگون درخصوص باروری پسامرگ، شرایط دستیابی و آثار آن می پردازد. به این منظور، مطالعه حقوق کشورهای ایران، فرانسه، یونان و انگلیس مورد تاکید قرار می گیرد.
یافتهها: در ایران، با توجه به نقص قانونی موجود و اختلاف نظر عمیق فقها و مراجع تقلید، رویه های گوناگونی در مراکز درمانی پدید آمده و موجب طرح پرونده های قضایی متعددی در این خصوص در دادگاه ها شده است. هریک از این کشورها رویکرد متفاوتی به باروری پسامرگ دارد و به ترتیب دارای وضعیت ابهام قانونی، ممنوعیت کامل، تجویز محدود و تجویز گسترده و آزادانه این نوع باروری می باشند.
ملاحظات اخلاقی: در تمامی مراحل نگارش این پژوهش، اصول اخلاقی پژوهش به ویژه رعایت اصالت متن، صداقت، رازداری و امانتداری رعایت شده است.
نتیجهگیری: از نظر نگارنده، دلایل اخلاقی و حقوقی مخالفان باروری پسامرگ به ویژه حق کودک بر برخورداری از پدر و مادر نظریه ممنوعیت این نوع باروری را تقویت می نماید. همچنین تجویز باروری پسامرگ در مدت عده وفات که از سوی برخی فقها مورد تایید قرار گرفته است، به دلیل دشواری و حساسیت تصمیم گیری و انجام باروری در دوره سوگ و مدت کوتاهی پس از فوت همسر قابل انتقاد است. در هر حال، تجویز این عمل توسط قانونگذار ایران نیازمند ابداع، شفافیت و صراحت قانونی درخصوص شرایط دسترسی و آثار آن در زمینه نسب و ارث کودک متولد می باشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1399/1/25 | پذیرش: 1400/1/29