1- گروه حقوق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران.،
2- گروه فقه و حقوق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: امروزه به تبع پیشرفت روزافزون تکنولوژی و اقبال عمومی در سراسر دنیا نسبت به بهرهگیری از آن، رسیدگیهای قضایی نیز با نوعی تحول و ترقی در به کارگیری ادله علمی از جمله علم بیومتریک مواجه شده است. این علم ابتدا با هدف زیستسنجی، ارتقای سیستمهای کنترل دسترسی، حذف نگرانیهای امنیتی و حفظ حریم خصوصی تولید شد، اما امروزه ابزار قابل اعتمادی برای احراز هویت بر اساس ویژگیهای فیزیولوژیکی و رفتاری افراد میباشد. در گذشته، اثر انگشت اولین و تنها راه تشخیص هویت بود، ولی اکنون به کمک بیومتریک، سایر ویژگیهای منحصر به فرد انسانی نیز مورد شناسایی قرار گرفتهاند که البته در سیستمهای قضایی مختلف، اعتبار و جایگاه متفاوتی دارند و در نتیجه علیرغم راهگشابودن و قبول اثربخشی این دلایل در تمام مراحل، از جمله کشف جرم و یا رسیدگی در دادسرا و دادگاه، همواره نیازمند تعیین دقیق اعتبار در سیستم قضایی هستند. پژوهش پیش رو درصدد است تا با شناسایی روشهای کاربردی بیومتریک در کشف جرم، به اعتبارسنجی این روشها بپردازد. در حقیقت این تحقیق با هدف ماهیتشناسی و بررسی اعتبار این روشها نوشته شده است.
روش: پژوهش پیش رو به شیوه نظری، با روش توصیفی ـ تحلیلی و بهرهگیری از اطلاعات کتابخانهای (اعم از اسناد، کتب و مقالات) و بسترهای برخط مکتوب شده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: علم زیستسنجی از منظر شناسایی انسانها، در اکثر کشورهای دنیا، مورد توجه علوم مختلف بوده و روز به روز در حال پیشرفت و گسترش نیز است. این علم نهتنها در کشف جرایم و مجرمان، کاربرد فراوان دارد، بلکه در حوزه رسیدگیهای حقوقی و گسترش امنیت بسیار اثرگذار است. بعضی از خصوصیات زیستسنجی، کاربرد بیشتری از ویژگیهای انحصاری دیگر انسان، در کشف جرایم دارد. این علم با رویکرد تشخیص و شناسایی انسانها، در نظام حقوقی ایران و فقه اسلامی به عنوان اماره قضایی که برای قضات علمآور است، پذیرفته شده و آنها باید به استناد آن رای صادر کنند.
نتیجهگیری: میتوان با گسترش استفاده از علم زیستسنجی و تحقیقات بیشتر در این زمینه، در امور امنیتی و پیشگیری از وقوع و کشف جرم از آن بهرهمند گردید. علم بیومتریک یکی از علوم کشف علمی جرائم است که میتواند برای قاضی نوعاً علمآور بوده و مستند علم قاضی در آرایی که صادر میکند، باشد و او را در حل پروندهها به حق و عدالت، یاری رساند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1401/3/29 | پذیرش: 1402/9/6