عمادی زهرا، عامرینیا محمدباقر، پورجواهری علی. آسیبشناسی رژیم حقوقی حاکم بر قراردادهای پزشکی
با تکیه بر درمان از طریق سلولهای بنیادین. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1402; 17 (58) :736-749
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1692-fa.html
1- دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران. 2. دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران،
2- دانشیار گروه حقوق، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.
3- استادیار گروه حقوق، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران،
چکیده:
زمینه و هدف: کشف سلول بنیادی و سپس کارایی استفاده از آن در درمان بیماران صعبالعلاج، موجی از اقبال عمومی را نسبت به آن برانگیخته است. به موازات پژوهشهای علمی درباره این پدیده شگفت و گفتمان علمی پیرامون آن در میان جامعه پزشکی، جامعه حقوقی نیز به آن واکنش نشان داده است. گروهی با نگاهی مسامحهآمیز و تمسک به اصل اباحه مطالعات پزشکی و نیز قراردادهای درمان از طریق این سلولها را فاقد ایراد و اشکال اساسی دانسته، بلکه امری مطلوب میدانند، اما برخی دیگر با نگاه حقوقی عمیقتر قراردادهای درمان از طریق سلولهای مزبور را با چالشهای رو به رو میبینند. ریسک بالای درمان مورد بحث که موجب غرریشدن قرارداد مربوط به آن میگردد، احتمال آسیب جسمی غیر قابل جبران که آن را ضرری میسازد، شبهات مرتبط با تحقق رضایت در بیماران، ایرادات حقوقی مسأله اخذ برائت از بیمار و جنبههای مجهول عمل درمانی مورد بحث، از جمله امور چالشبرانگیز آن میباشد، هرچند با تمسک به اصولی همچون ضرورت رفع رنج ببماران، مطلوبیت جلب منفعت محتمل، عقلاییبودن این قراردادها به لحاظ جنبههای غالب و مفید آن، در نهایت میتواند چالشهای یادشده را برطرف نماید. عمده مطالعات صورتگرفته پیرامون سلولهای بنیادی، پژوهشهای پزشکی است. هدف پژوهش حاضر، آشنایی با اموری است که از نظر حقوقی میتواند قراردادهای درمان مرتبط با آن را به چالش بکشاند، همچنانکه نگاهی هرچند کوتاه نیز به میزان ارزش این چالشها دارد.
روش: این مقاله که با روش کتابخانهای و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته، درصدد است تا ضمن معرفی کوتاه سلولهای بنیادی و چگونگی استفاده از آنها در درمان، اهم چالشهای حقوقی فراروی آن را شناسایی و بررسی نماید.
ملاحظات اخلاقی: نویسندگان در این پژوهش خود را متعهد به رعایت اصول اخلاقی مرتبط با تحقیقات علمی دانسته و در همین راستا بر توجه به اصالت متون استنادی، رعایت حقوق مؤلفین، امانتداری و صداقت در نقل مطالب نهایت دقت را معمول داشتهاند.
یافتهها: قراردادهای درمان به عنوان ضرورتی اجتنابناپذیر در میان تودههای مردم مقبولیت یافته است. این امر ضرورت نگاه حقوقی را به آن موجب گردیده، لذا کم و بیش به آن توجه شده است. به نظر میرسد قراردادهای مورد بحث مصون از چالش حقوقی نیست، لیکن نگاه دقیقتر در نهایت آن را قابل دفاع حقوقی مینماید.
نتیجهگیری: قراردادهای درمان به عنوان ضرورتی اجتنابناپذیر در میان تودههای مردم مقبولیت یافته است. این امر ضرورت نگاه حقوقی را به آن موجب گردیده، لذا کم و بیش به آن توجه شده است. به نظر میرسد قراردادهای مورد بحث مصون از چالش حقوقی نیست، لیکن نگاه دقیقتر در نهایت آن را قابل دفاع حقوقی مینماید. قراردادهای درمان اعم از رابطه قراردادی بیمار یا شخص دهنده سلول، چه با مؤسسه درمانی یا پژوهشی و چه با دیگر عوامل و واسطهها، از نقطه نظر مبانی حقوقی سنتی دارای چالشهای از قبیل ریسکپذیری، غرر، جهل معاملی، ابهام در صحت رضای قراردادی، مسأله برائت از مسؤلیت رو به رو میباشد. نگاه نسبی به مفاهیم ریسک و غرر، جهل و... از جمله راهکارهایی برای رهایی از این چالشها میباشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1402/2/17 | پذیرش: 1402/5/30