1- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.،
2- گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، حقوق و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: جراحی زیبایی به عنوان یک روش اصلاح و بهبود ظاهر چهره و بدن، یکی از دستاوردهای جدید علم پزشکی است که از یکسو به دلیل پیشرفت تکنولوژی و دانش بشری و از سویی دیگر به دلیل حس زیبایی دوستی و کمالطلبی و همسو با تغییر و تحول نیازهای مادی و معنوی انسان در تطبیق با مقتضیات زمان، با اقبال زیادی مواجه شده است. این در حالی است که تکثر و تنوع دامنه دستاوردهای جدید پزشکی در حوزه جراحی زیبایی با توجه به ویژگیهای خاص برخی از انواع آن و اهداف متفاوت متقاضیان، منجر به بروز چالشها و ابهامات فقهی حقوقی بسیاری شده است که نیازمند طرح مبانی مشروعیت، قلمرو جواز و احکام خاص آن است.
روش: این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی، به صورت کتابخانهای و با ابزار فیشبرداری کتب، مقالات، قوانین و بررسی تحلیلی یافتهها نگارش یافته است.
ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانتداری علمی در تمام قسمتهای پژوهش حاضر رعایت شده است.
یافتهها: از تتبع در آرا و نظرات فقیهان امامیه و حقوق موضوعه که مرجع این تحقیق است، مشخص گردید که مشروعیت جراحی زیبایی امری اختلافی است که برخی آن را حرام و برخی مباح دانسته و عدهای هم، قائل به تفصیل شدهاند. در قوانین موضوعه نیز منع قانونی به طور خاص وجود نداشته و فقط در مواد 158 و 495 الی 497 قانون مجازات اسلامی به صورت عام به حدود مسئولیت کیفری پزشک اشاره شده است که در صورت مشروعبودن عمل جراحی و رعایت موازین فنی، علمی و نظامات دولتی، دلالت بر جواز انجام آن دارد.
نتیجهگیری: با بررسی ادله فقهی و مبانی حقوقی، این نتیجه برداشت میگردد که با اتخاذ رویکرد مالکیت اعتباری و پذیرش نظریه سلطه و تصرف انسان به صورت مشروط، امکان پاسخگویی به اقتضائات نوین پزشکی و مسائل مستحدثه در حوزه فقه و حقوق میسر خواهد شد. بر این اساس، دو معیار برای مشروعیت جراحی زیبایی ارائه شده است: اول اینکه عمل انجامشده دارای کارکرد عقلایی باشد؛ معیار دوم، اقدامات انجامشده واجد زیان و ضرر نباشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1403/5/13 | پذیرش: 1403/9/13