دوره 18، شماره 59 - ( 1-1403 )
جلد 18 شماره 59 صفحات 453-442 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Bashipour Haghighi S A, Shojaeeian K, Alaee H. The Impact of Artificial Intelligence on the Right to Privacy of Patients with an Emphasis on Challenges and Gaps. MLJ 2024; 18 (59) :442-453
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1795-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1795-fa.html
باشی‌پور حقیقی سیدامیر، شجاعیان خدیجه، علایی حسین. تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر حق بر حریم خصوصی بیماران با تأکید بر چالش‌ها و خلأها. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1403; 18 (59) :442-453
1- گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.،
2- گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2- گروه حقوق عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، محیط درمان افراد مراجعه‌کننده به خود هستند. با این حال، به دلیل ضرورت پیشگیری و مقابله سریع و مؤثر با بیماری‌ها در افراد مراجعه‌کننده، بایستی داده‌های زیادی از آن‌ها در سامانه‌های بیمارستانی که امروزه اغلب با هوش مصنوعی به فعالیت می‌پردازند، حفاظت و کنترل شود، به نحوی که در طول مدت زمان کوتاه، دسترسی به این داده‌ها تسهیل شود. از سوی دیگر، نظر بر آن که هماهنگی میان مراکز درمانی و نظارت بر آن‌ها در زمره وظایف حاکمیتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی محسوب می‌شود و این هماهنگی و نظارت بدون به کارگیری سامانه‌های هوش مصنوعی امکان‌پذیر، استفاده از هوش مصنوعی بر حق بر حریم خصوصی بیماران مطرح می‌شود. چند دلیل عمده برای انتخاب این موضوع وجود دارد: اولاً اینکه یکی از حوزه‌هایی که هوش مصنوعی در آن بیشترین تأثیر را داشته است، حوزه پزشکی و حقوق بیماران است؛ ثانیاً حق بر حریم خصوصی بیماران یکی از حقوق بنیادین آن‌ها در اکثر نظامات پزشکی محسوب می‌شود که با توسعه کاربرد سامانه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به چالش کشیده شده است. اهدافی که از این تحقیق مد نظر است: اولاً شناسایی ابعاد تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر حق بر حریم خصوصی بیماران؛ ثانیاً ارزیابی چالش‌ها و خلأهایی که در زمینه تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر حق حریم خصوصی بیماران وجود دارد، ترسیم شده است.
روش: روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. در این راستا، از منابع معتبر کتابخانه ای اعم از منابع دست اول، یعنی قوانین و مقرراتی که هم در حوزه هوش مصنوعی و هم در حوزه حریم خصوصی بیماران وجود دارد و منابع دست دوم یعنی کتاب‌ها، مقالات و دیدگاه‌های مرتبط استفاده می‌شود.
ملاحظات اخلاقی: این پژوهش با رعایت اصول امانتداری، صداقت، پرهیز از سرقت علمی و دقت تنظیم شده است.
یافته‌ها: حریم خصوصی بیماران، جزء حقوق بنیادین بیماران تلقی می‌شود که صرفاً در صورت مجوز قانونی یا قضایی قبال نقض است و از این رو، توسعه‌دهندگان سامانه‌های هوش مصنوعی قابل کاربرد در فعالیت‌های بیمارستانی، باید با در نظرگرفتن این موضوع، نسبت به توسعه سامانه‌های مزبور اقدام نمایند.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاضر بدین صورت است که اولاً تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر حق بر حریم خصوصی بیماران به دو دسته ایجابی و سلبی تقسیم می‌شود. از منظر ایجابی، از آنجا که دسترسی به داده‌های موجود در سامانه‌های هوش مصنوعی به سرعت انجام می‌پذیرد. از این رو، سطح دسترسی به داده‌های بیماران در این سامانه‌ها نسبت به کاربران انسانی بالاتر است، اما از منظر سلبی، از آن رو که سامانه‌های هوش مصنوعی مرکز عمده انباشت داده‌ها مربوط به بیماران هستند، با درز هرگونه اطلاعات از این سامانه‌ها، امکان نقض عمده حریم خصوصی بیماران وجود دارد؛ ثانیاً به علت تعدد سامانه‌های هوش مصنوعی در زمینه‌های پزشکی و ضرورت درج داده‌های شخصی بیماران در آن‌ها در سایه عدم تنظیم‌گری این سامانه‌ها، بایستی مراکزی به منظور نظارت بر حریم خصوصی بیماران در این سامانه‌ها به وجود آید.
روش: روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. در این راستا، از منابع معتبر کتابخانه ای اعم از منابع دست اول، یعنی قوانین و مقرراتی که هم در حوزه هوش مصنوعی و هم در حوزه حریم خصوصی بیماران وجود دارد و منابع دست دوم یعنی کتاب‌ها، مقالات و دیدگاه‌های مرتبط استفاده می‌شود.
ملاحظات اخلاقی: این پژوهش با رعایت اصول امانتداری، صداقت، پرهیز از سرقت علمی و دقت تنظیم شده است.
یافته‌ها: حریم خصوصی بیماران، جزء حقوق بنیادین بیماران تلقی می‌شود که صرفاً در صورت مجوز قانونی یا قضایی قبال نقض است و از این رو، توسعه‌دهندگان سامانه‌های هوش مصنوعی قابل کاربرد در فعالیت‌های بیمارستانی، باید با در نظرگرفتن این موضوع، نسبت به توسعه سامانه‌های مزبور اقدام نمایند.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاضر بدین صورت است که اولاً تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر حق بر حریم خصوصی بیماران به دو دسته ایجابی و سلبی تقسیم می‌شود. از منظر ایجابی، از آنجا که دسترسی به داده‌های موجود در سامانه‌های هوش مصنوعی به سرعت انجام می‌پذیرد. از این رو، سطح دسترسی به داده‌های بیماران در این سامانه‌ها نسبت به کاربران انسانی بالاتر است، اما از منظر سلبی، از آن رو که سامانه‌های هوش مصنوعی مرکز عمده انباشت داده‌ها مربوط به بیماران هستند، با درز هرگونه اطلاعات از این سامانه‌ها، امکان نقض عمده حریم خصوصی بیماران وجود دارد؛ ثانیاً به علت تعدد سامانه‌های هوش مصنوعی در زمینه‌های پزشکی و ضرورت درج داده‌های شخصی بیماران در آن‌ها در سایه عدم تنظیم‌گری این سامانه‌ها، بایستی مراکزی به منظور نظارت بر حریم خصوصی بیماران در این سامانه‌ها به وجود آید.
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1402/11/20 | پذیرش: 1403/2/29
دریافت: 1402/11/20 | پذیرش: 1403/2/29
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
