1- گروه آموزشی حقوق جزا، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران.
2- گروه آموزشی حقوق جزا، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران.،
چکیده:
زمینه و هدف: در ماده 56 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، در زمان ولوج روح و نشانههای ولوج روح و در واژه حرج، ابهام وجود دارد که این ابهام اخیر از اختلاف نظر فقها در واژه حرج نشأت گرفته است. ماده مذکور در بیان موارد مجاز سقط جنین ناقص بوده و در پارهای موارد حقوق فطری و شرعی والدین و جنین را نادیده گرفته، از این رو بستری برای انجام سقطهای غیر قانونی و زیرزمینی فراهم شده است، مقاله حاضر با هدف اصلاح و تکامل این ماده قانونی به نگارش درآمده است.
روش: تحقیق حاضر با گردآوری دادهها به روش کتابخانهای و با استقصا از منابع اصیل فقهی حقوقی و پزشکی اطلاعات به دستآمده را با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی ارزیابی نموده است.
ملاحظات اخلاقی: این مقاله کاملاً به اصول اخلاقی، صداقت، رعایت حقوق رازداری و اصل مالکیت مادی ـ معنوی پایبند بوده است و جنبههای مطالعه کتابخانهای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: یافتهها حاکی از این است که ماده مذکور در ارتباط با سقط جنین نوآوری نداشته و تنها به جمعبندی قوانین گذشته پرداخته و ازاینرو معضلات در خصوص مواردی که سن جنین بیش از 4 ماه است و جان یا سلامتی مادر در صورت بقا جنین در خطر است و یا مولود آینده ناقصالخلقه متولد شده و یا نتیجه زنای به عنف است، همچنان باقی است. از این رو قانون مذکور باید مورد اصلاح قرار گیرد. با توجه به ابهام واژه حرج، واگذارنمودن تفسیر آن به قضات موجب صدور آرای متعارض از ناحیه آنها و اعمال نظر شخصی و تضییع حقوق افراد میگردد، لذا ضرورت دارد، تشکلی از فقها و حقوقدانان تشکیل و نسبت به تعیین مصادیق حرج اقدام به عمل آورند تا از هرگونه تفسیر نادرست ممانعت به عمل آید.
نتیجهگیری: از نظر فقهی در مواردی که جان مادر با بقای جنین در خطر است، پیش از ولوج روح و پس از ولوج روح جایز است، در موردی که سلامت مادر با بقای جنین در خطر باشد، پیش از ولوج روح مصداق بند «ج» ماده مذکور و سقط جایز است و بعد از ولوج روح ادلهای که دلالت بر جواز دفاع مشروع دارد، با الغای خصوصیت به طریق اولی شامل مورد میشود. سقط عقبافتاده و ناقصالخلقه قبل از ولوج روح مصداق حرج و مشمول بند «ج» ماده مذکور است و سقط جایز است و بعد از ولوج روح چون تشخیص ناقصالخلقه امری مستحدث است، منصرف از عموم روایات است و سقط جایز است و در سقط ناشی از تجاوز به عنف قبل از ولوج روح جایز بعد از ولوج روح جایز نیست.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1402/8/23 | پذیرش: 1403/5/9