دوره 19، شماره 60 - ( 1-1404 )
جلد 19 شماره 60 صفحات 523-508 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kolivand Z, Vaseghi M, Fallah Khariki M. Civil Liability Resulting from Human Subject Research in
Iranian and America's Law. MLJ 2025; 19 (60) :508-523
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1995-fa.html
URL: http://ijmedicallaw.ir/article-1-1995-fa.html
کولیوند زهره، واثقی محسن، فلاح خاریکی مهدی. مسئولیت مدنی ناشی از تحقیقات انسانی در حقوق ایران و آمریکا. مجله علمی پژوهشی حقوق پزشکی. 1404; 19 (60) :508-523
زهره کولیوند1 
، محسن واثقی*2 
، مهدی فلاح خاریکی1
، محسن واثقی*2 ، مهدی فلاح خاریکی1
1- گروه حقوق، واحد آیت‌ا... آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران.،
2- گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2- گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده:
زمینه و هدف: پژوهش‌های پزشکی بر روی انسان، علیرغم نقش اساسی در پیشرفت دانش، همواره با خطرات جسمی، روانی، مالی و حیثیتی برای آزمودنی‌ها همراه است. مراکز تحقیقاتی انسانی به عنوان بازیگران اصلی در طراحی، اجرا و نظارت بر این مطالعات، مسئولیت مدنی ویژه‌ای در پیشگیری و جبران آسیب‌ها دارند. این مقاله با رویکرد تطبیقی به بررسی ماهیت، مبانی و سازوکارهای مسئولیت مدنی این مراکز در نظام حقوقی ایران و ایالات متحده می‌پردازد و به دنبال تبیین تفاوت‌ها، شباهت‌ها و چالش‌های عملی در جبران خسارت است.
روش: این پژوهش به صورت کیفی و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، بر پایه منابع اسنادی و کتابخانه‌ای حقوق ایران و آمریکا انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر، اصل امانتداری، صداقت، بی‌طرفی و اصالت اثر رعایت شده است.
یافته‌ها: حمایت مؤثر از آزمودنی‌ها در آمریکا مستلزم بیمه اجباری و نظام جبران واحد و در ایران نیازمند تقویت ضمانت اجرا و جبران مبتنی بر خطر است.
نتیجه‌گیری: بررسی تطبیقی نشان می‌دهد که هرچند هر دو نظام ایران و آمریکا مسئولیت مدنی مراکز تحقیقاتی انسانی را عمدتاً بر مبنای تقصیر می‌پذیرند، در عمل رویکردها و میزان حمایت از آزمودنی‌ها متفاوت است. ایران از نظر متون قانونی و راهنماهای اخلاقی پوشش جبران خسارت گسترده‌تری پیش‌بینی کرده، اما با چالش‌های اجرایی مواجه است، در حالی که آمریکا با وجود چهارچوب‌های روشن‌تر در رضایت آگاهانه، به دلیل نبود نظام جبران یکپارچه و بیمه اجباری، حمایت عملی محدودتری ارائه می‌کند.
روش: این پژوهش به صورت کیفی و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، بر پایه منابع اسنادی و کتابخانه‌ای حقوق ایران و آمریکا انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر، اصل امانتداری، صداقت، بی‌طرفی و اصالت اثر رعایت شده است.
یافته‌ها: حمایت مؤثر از آزمودنی‌ها در آمریکا مستلزم بیمه اجباری و نظام جبران واحد و در ایران نیازمند تقویت ضمانت اجرا و جبران مبتنی بر خطر است.
نتیجه‌گیری: بررسی تطبیقی نشان می‌دهد که هرچند هر دو نظام ایران و آمریکا مسئولیت مدنی مراکز تحقیقاتی انسانی را عمدتاً بر مبنای تقصیر می‌پذیرند، در عمل رویکردها و میزان حمایت از آزمودنی‌ها متفاوت است. ایران از نظر متون قانونی و راهنماهای اخلاقی پوشش جبران خسارت گسترده‌تری پیش‌بینی کرده، اما با چالش‌های اجرایی مواجه است، در حالی که آمریکا با وجود چهارچوب‌های روشن‌تر در رضایت آگاهانه، به دلیل نبود نظام جبران یکپارچه و بیمه اجباری، حمایت عملی محدودتری ارائه می‌کند.
نوع مطالعه: پژوهشي |
دریافت: 1404/3/24 | پذیرش: 1404/6/18
دریافت: 1404/3/24 | پذیرش: 1404/6/18
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
