1- گروه حقوق، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران،
2- دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: آنانسفالی یکی از ناهنجاریهای جنینی است که بر اثر نقص بسته شدن لولهی عصبی در ناحیهی سر جنین ایجاد میشود. این بیماری اغلب در دوره بارداری و گاها پس از تولد، منجر به مرگ جنین یا نوزاد میشود و لذا به عنوان ناهنجاری مغایر با حیات، از موارد جواز سقط جنین قبل از 4 ماهگی است. معالوصف با عنایت به محدودیت جواز مذکور تا قبل از ولوج روح و سن چهار ماهگی جنین، در صورت تشخیص دیرهنگام این بیماری با ممنوعیت شرعی و قانونی سقط مواجه میشویم. نگارش حاضر با عنایت به علم و قطع به نابودی این جنینها، به دنبال امکانسنجی فقهی و حقوقی جواز سقط چنین جنینهایی پس از چهار ماهگی است.
مواد و روشها: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده و جمع آوری داده ها نیز بر با استفاده از روش کتابخانه ای و با مراجعه به کتب و منابع فقی، حقوقی و پزشکی صورت گرفته است.
یافتهها: از میان بیماریهای جنینی غیرقابل درمان، ابتلا به بیماری آنانسفالی که عبارت از معلولیت در ساختار فیزیولوژیک مغز است، بـه عنوان یـکی از مـوارد ناهـنجاریهای جنینی کـه بـه علت عقبافتادگی یا ناقصالخلقه بودن موجب حرج مادر میشود، مشمول قانون سقط درمانی میشود. در این میان، یکی از مسائلی که زنان باردار دارای جنینهای ناهنجار با آن رو به رو هستند، اخذ مجوز سقط جنین فقط تا موعد 4 ماه است. مشکلات ناشی از این امر، در مادران دارای جنین آنانسفال قابل توجه است. با عنایت به قطعیت علم پزشکی در عدم قابلیت حیات این جنینها حتی پس از تولد، مسئله گذر از این محدودیت زمانی برای اخذ مجوز سقط پس از 4 ماهگی از مسائل قابل توجه است. پشتوانههای فقهی قوانین در نظام حقوقی ایران، محقق را ناگزیر از فحص ادله قابل استفاده در فقه اسلامی به منظور دستیابی به راهکارایی مبتنی بر ادله عقلی و نقلی در این زمینه مینماید.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
نتیجهگیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که با استناد به ادلهای چون قیاس اولویت (قیاس با مرگ مغزی) و بهرهگیری از مفاد قاعده لاضرر و لاحرج تمسک میتوان حکم به جواز سقط جنینِ آنانسفال حتی بعد از موعد 4 ماه را اثبات کرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
دریافت: 1398/12/28 | پذیرش: 1399/7/15